De Killing Fields & Tuol Sleng gevangenis | Een hartverscheurende dag in Cambodja
Cambodja kent een bloedige geschiedenis. Van 1975 tot 1979 werden er onder leiding van de Rode Khmer miljoenen mensen vermoord. Deze periode heeft een enorme impact gehad op het land en ook nu zijn de gevolgen nog voelbaar. De Killing Fields en Tuol Sleng gevangenis in de hoofdstad Phnom Penh waren het epicentrum van afgrijselijke martelingen en massamoorden. Nu kun je deze plekken bezoeken om meer te weten te komen over deze donkere periode en hier bij stil te staan. Zeker geen licht of leuk uitstapje, maar volgens ons wel een must om het land waar je doorheen reist te begrijpen.
Cambodja van 1975 tot 1979
In 1975 nam de Rode Khmer het bestuur van Cambodja compleet over. Onder leiding van Pol Pot werd er in no-time een communistisch regime geïntroduceerd waarbij religie en eigen bezittingen verboden werden. De visie van Pol Pot was dat Cambodja een agrarische staat moest worden. De bevolking werd naar het platteland verjaagd en moesten in 'collectieve boerderijen' onder dwang het land bewerken. Alle eigendommen werden ontnomen, iedereen droeg dezelfde kleding en bij het minste of geringste vergrijp (een mango plukken voor eigen consumptie werd gezien als stelen van de staat), werd je geslagen, gevangen genomen of zelfs vermoord.
Door het onmenselijk harde werken, weinig voedsel en geen medicijnen overleden al snel veel Cambodjanen. Daarnaast werden mensen die als een bedreiging voor de staat werden gezien geëxecuteerd. Religie was verboden. Monniken, leraren, ambtenaren en intellectuelen werden op gruwelijke wijze uit de weg geruimd. Het dragen van een bril of spreken van een vreemde taal was al voldoende aanwijzing om te denken dat je slim was en dus was je je leven dan niet zeker.
Tijdens dit schrikbewind werden in Cambodja 2 tot 3 miljoen mensen vermoord. Dit was destijds ongeveer een kwart van de gehele Cambodjaanse bevolking. Kun je het je voorstellen? 1 op de 4 mensen in je omgeving wordt vermoord... In 1979 vielen de Vietnamezen Cambodja in en veroverden Phnom Penh. Het is nog lang erg onrustig geweest in het land. Pas in 1993 werden er weer voor het eerst verkiezingen gehouden, maar de winnaar van de verkiezingen kwam uiteindelijk niet aan de macht. Door een staatsgreep werd Hun Sen de leider van Cambodja en dit is hij nog steeds. Opmerkelijk is dat Hun Sen een onderofficier was van de Rode Khmer. Binnenkort zijn er verkiezingen in Cambodja, maar ik vraag me af of de bevolking daadwerkelijk iets te kiezen heeft...
De Killing Fields of Choeung Ek
Op diverse plekken in het land werden enorme aantallen mensen vermoord en in massagraven gegooid. De Killing Fields of Choeung Ek, vlakbij de hoofdstad Phnom Penh, zijn de bekendste moordvelden. Je kunt de Killing Fields tegenwoordig bezoeken om meer te horen over deze zwarte periode en de mensen die hier zijn omgekomen te herdenken. Tijdens je bezoek loop je langs massagraven, de beruchte killing tree en kom je bij de herdenkingsstupa. Onderweg zie je botten, schedels en stukken kleding van de mensen die hier vermoord zijn. Ondanks de hitte staat het kippenvel op mijn armen.
Er is een audiotour in diverse talen samengesteld die we je absoluut aanraden om te luisteren. De audiotour is o.a. beschikbaar in het Nederlands en geeft je veel achtergrondinformatie bij de diverse gebeurtenissen op de Killing Fields. Je hoort over het bizarre regime en de afschuwelijke manieren waarop de mensen vermoord werden. Overlevenden en officieren van de Rode Khmer komen aan het woord. Bij de Killing Tree werden baby's met hun hoofd tegen de boom geslagen totdat ze dood waren. Het is angstaanjagend wat mensen elkaar aan kunnen doen.
Wij hebben het bezoeken van de Killing Fields als enorm heftig ervaren. Regelmatig moet je even slikken en loop je met een flinke brok in je keel rond. In de herdenkingsstupa liggen duizenden schedels waarbij je bij sommige het gat in de schedel ziet, wat laat zien dat de mensen zijn doodgeslagen met een bijl of schop. Het is geen leuk uitje, maar toch is het volgens ons een must als je door Cambodja reist. Na een bezoek aan deze plek en door meer te horen over deze periode, begrijp je het land veel meer en de zaken waar het nu nog mee worstelt.
Tuol Sleng gevangenis
Voordat de mensen naar de Killing Fields werden gebracht om geëxecuteerd te worden, werden ze dagen-, weken- of maandenlang gemarteld in de Tuol Sleng gevangenis in Phnom Penh. Voor de tijd van de Rode Khmer was dit een school, maar nu kregen de ruimtes ineens een hele andere bestemming. Tijdens de audiotour door het museum hoor je de afgrijselijkste dingen. Het moeten eten van uitwerpselen, uittrekken van nagels en het pijnigen tot men bewusteloos raakt was hier aan de orde van de dag. Terwijl je dit hoort, loop je door de ruimtes die gebruikt werden als cel en zie je honderden foto's van slachtoffers.
Het is enorm aangrijpend. Je voelt jezelf onwijs verdrietig om wat hier gebeurd is. Wij bezochten zowel de gevangenis als de Killing Fields op dezelfde dag. Het is moeilijk om met woorden over te brengen wat je denkt en voelt op zo'n dag. De enige manier om het te weten is om er zelf te zijn, zelf stil te staan bij de gebeurtenissen en het zelf te voelen. Niet leuk, wel belangrijk.
Vervoer en kosten voor je bezoek aan de Killing Fields en Tuol Sleng gevangenis
Vanuit Phnom Penh kun je beide plekken eenvoudig bezoeken. De Killing Fields liggen enkele kilometers buiten de stad. Je kunt zelf een scooter huren en er naartoe rijden, maar houd er rekening mee dat het verkeer erg druk en chaotisch is in de Cambodjaanse hoofdstad. Voel je je niet comfortabel genoeg om scooter te rijden, dan kun je makkelijk een tuktuk nemen. Voor een scooter betaal je ongeveer 7 dollar per dag. Een retourtje met de tuktuk zou ongeveer 15 dollar moeten kosten.
De Tuol Sleng gevangenis ligt wat meer in de stad en is daardoor wat makkelijker bereikbaar. Het maakt niet of uit of je eerst de Killing Fields of eerst de Tuol Sleng gevangenis bezoekt.
Voor de Killing Fields betaal je 6 dollar entree per persoon. Dit is inclusief de audiotour. De audiotour is vooral voor de Killing Fields echt onmisbaar wat ons betreft, omdat er weinig op borden beschreven staat.
Voor de Tuol Sleng gevangenis is de entree 5 dollar per persoon. Wil je ook de audiotour luisteren, dan betaal je 3 dollar per persoon extra. Je kunt ook in plaats van de audiotour kiezen voor een persoonlijke gids die je rondleidt door het museum.
Tot slot, neem de tijd voor deze locaties en hou de rest van de dag vrij. Ik kan je verzekeren dat je na deze twee plekken even nergens zin meer in hebt en je uitgeblust voelt van alle gedachten en emoties. Het is een hartverscheurende dag, maar eentje die niet mag ontbreken tijdens je reis door Cambodja.